Sınav Senesinde Uyku Düzeninin Önemi
Gün içinde ne kadar çalışırsanız çalışın, bazı konuları bir türlü anlamadığınızı hissettiğiniz oluyor mu? Ya da masa başında saatlerce otursanız da, kendinizi ne kadar zorlarsanız zorlayın, bir türlü yeterince odaklanamadığınız anlar? Çevrenizden gelen en küçük fikir ya da yorum bile sizi rahatsız edecek bir noktaya getiriyor mu?
Sebebini tam olarak çözemeseniz bile bir anda ortaya çıkan baş ağrılarınız, mide bulantılarınız, iştahsızlığınız, mutsuzluğunuz ya da sinirliliğinizle başa çıkmakta zorlandığınız zamanlar? Peki, tüm bu durumların en büyük nedenlerinden birinin uyku düzenindeki bozukluk olabileceğini söylesem, bu konuda ne düşünürdünüz?
YKS dahil tüm sınava hazırlık süreci, birçok alanda denge kurmayı ve bu dengeyi korumak için çaba göstermeyi gerektiren zorlu bir süreçtir. Psikolojik, akademik, bilişsel ve sosyal anlamda her alanda dengede kalmaya çalışırken başarılı olmak için en çok ihtiyaç duyulan şey ise bir kelimeyle özetlenebilir: Düzen!
Uyku düzeni, beslenme alışkanlıkları ve ders çalışma programı, birbirini tamamlayan üç temel yapı taşıdır. Bu üçlüden birinin dengesizliği, sürecin aksamasına, motivasyon eksikliğine ve başarısızlığa yol açabilir. Yeterince uyumadığınızda iştahınız azalır, enerji yoksunluğundan dolayı mutsuz hisseder ve yemek yemekten kaçınırsınız. Bu durum enerji eksikliğine neden olur ve sonucunda odaklanamayıp ders çalışmakta zorlanırsınız. Bu nedenle şunu unutmayın: Başarının anahtarı düzende saklıdır ve bu düzenin ilk adımı uyku alışkanlıklarını oturtmaktır.
Ne kadar güçlü kahveler tüketirseniz tüketin, uyku ve beslenme düzeninizi sağlamadığınız sürece verimli bir enerji seviyesine ulaşmanız mümkün değildir. İnsan beyni de tıpkı akıllı telefonlar veya bilgisayarlar gibi düzenli dinlenmeye ve şarj olmaya ihtiyaç duyar. Elektronik cihazlarınızın şarjı bittiğinde nasıl yavaşlamaya başlıyorsa, beyniniz de yeterli dinlenme sağlanmadığında ders çalışırken konuları anlamakta güçlük çeker. Vitamin takviyeleri alsanız bile öğünlerinizi özenle planlamadığınızda ya da aşırı az veya fazla yemek yediğinizde, vücudunuz gerekli enerjiyi üretemez.
Ders çalışma düzeni ise başarıyı garantileyen en etkili yöntemlerden biridir. Bir gün çalışıp diğer gün boş geçirmek ya da haftalık tüm konuları tek bir günde bitirip geri kalan günleri verimsizce harcamak, doğru bir yaklaşım değildir. Başarı için istikrarlı ve dengeli bir süreç yürütmek önceliklidir.
Fazla kafein ya da şekerli gıda tüketimi, yapılabilecek en büyük hatalardan biridir. Bu tür besinlerin bağımlılık yapıcı etkileri zamanla sizi onlarsız uyuyamaz, ders çalışamaz hale getirebilir. Uykudan ve düzenli beslenmeden almanız gereken enerjiyi kahve, enerji içecekleri ya da çeşitli takviye edici gıdalarla sağlamaya çalışmak, kendinize ciddi zarar vermenize neden olabilir.
Araştırmalar, 17-25 yaş arası bireylerin geceleri 6-8 saat arasında uyumalarının ideal olduğunu göstermektedir. 6 saatten az ya da 8 saatten fazla uyumak, gün boyu yorgun ve halsiz hissetmenize yol açabilir. Gece uykusunun yeterli alınmaması ve zaman kaybetmemek adına gündüz uykusundan kaçınılması, gün içinde sürekli uyuklamalara sebep olur. Bu durum ne çalıştığınız konudan bir şey anlamanıza ne de enerjinizi toplamanıza imkân tanır. Verimsiz geçen bir gün, yetiştirmeniz gereken işleri aksatır; bu da motivasyonunuzu düşürerek hevesinizin kırılmasına neden olabilir. Sonuç olarak çalışmalarınızı aksatır, performans düşüşü yaşar ve sonunda kısır bir döngüye girersiniz.
Eğer uykuya dalmakta zorluk çekiyorsanız, aşağıdaki stratejiler faydalı olabilir:
- Uyumadan önce gününüzü değerlendirip ertesi gün için bir plan hazırlamak,
- Zihninizi ve bedeninizi rahatlatacak rutinler oluşturmak (örneğin duş almak, mindfulness pratikleri veya gevşeme egzersizleri yapmak, sakinleştirici müzikler dinlemek),
- Kitap okumak,
- Uyumadan en az 4 saat önce kafeinli içeceklerden uzak durmak